November 2020

undefined

Plattegrond van de sterrenhemel De ronde buitenrand van de kaart stelt de horizon voor; het midden van de kaart is het zenit – het punt recht boven je hoofd. De kaart is getekend voor 15 november om 22.00 uur, maar geldt ook voor 1 november om 23.00 uur en 30 november om 21.00 uur. (Sterrenkaart: Wil Tirion)

Boven je hoofd Kijk deze maand in de loop van de avond recht omhoog, en je ziet het sterrenbeeld Cassiopeia, dat de vorm van een hoofdletter W (of M!) heeft. Ook Cepheus en Perseus staan zeer hoog aan de hemel.

In het oosten Boven de oostelijke horizon zijn de heldere sterren van de winterhemel zichtbaar. Hoog aan de hemel staat Capella in de Voerman. Tussen de Voerman en de horizon ligt het sterrenbeeld Tweelingen op zijn zij. Rechtsonder Capella is de Stier te vinden, met de heldere ster Aldebaran, en in het oostzuidoosten is Orion net boven de horizon verschenen.

In het zuiden De heldere, oranjerode planeet Mars is verreweg het opvallendste object aan de zuidelijke hemel. Hij staat in het onopvallende Dierenriemsterrenbeeld Vissen. Hoog boven Mars is Andromeda te vinden, met linksonder daarvan de Ram. Ga tussen Andromeda en de Ram eens op zoek naar de Driehoek. Rechtsboven Mars staat het Herfstvierkant van Pegasus.

In het westen De westelijke sterrenhemel wordt gedomineerd door de Zomerdriehoek, die bestaat uit de heldere sterren Deneb in de Zwaan, Wega in de Lier en Altaïr in de Arend. Op een donkere novembernacht kun je in dit gebied eens op zoek gaan naar de kleine, zwakke sterrenbeeldjes Hagedis, Vos, Pijl, Dolfijn en Veulen.

In het noorden Laag boven de noordelijke horizon ligt de Steelpan van de Grote Beer. De twee sterren aan de rechterkant van de pan wijzen omhoog, in de richting van de Poolster. Vanaf de Poolster kromt de Kleine Beer zich naar linksonder. In het noordwesten zie je de kop van de Draak, met daaronder het zwakke sterrenbeeld Hercules.

Maanfasen
Laatste Kwartier: 8 november, 14.46 uur
Nieuwe Maan: 15 november, 06.07 uur
Eerste Kwartier: 22 november, 05.45 uur
Volle Maan: 30 november, 10.30 uur

Zichtbaarheid planeten
Mercurius  In de eerste helft van de maand, tijdens de ochtendschemering, laag in het oostzuidoosten
Venus  Aan het eind van de nacht, vrij laag aan de oostzuidoostelijke hemel
Mars  Van het begin van de avond tot diep in de nacht, in het sterrenbeeld Vissen
Jupiter  Aan het begin van de avond, aan de zuidwestelijke hemel, in het sterrenbeeld Boogschutter
Saturnus  Aan het begin van de avond, aan de zuidwestelijke hemel, in het sterrenbeeld Boogschutter