Kijker: Celestron Nexstar 6″ Schmit-Cassegrain

Camera: Olympus Pen E-PL8 via wifi verbonden met iPhone 10 XS

Op donderdag 10 juni is in Noordwest-Europa een gedeeltelijke zonsverduistering zichtbaar: tussen 11.18 en 13.31 uur schuift de maan voor de bovenste helft van de zon langs (deze tijdstippen gelden strikt genomen voor Amsterdam). Tijdens het maximum van de verduistering, 0m 12.22 uur, is 29 procent van de middellijn van de zon door de maan bedekt.

Gedeeltelijke zonsverduisteringen zijn veel minder spectaculair dan totale: het zal op 10 juni niet merkbaar donkerder (of kouder) worden, en van de feeërieke corona (de ‘stralenkrans’ rond de verduisterde zon) is niets te zien. Toch is een gedeeltelijke verduistering een bijzonder en zeldzaam hemelverschijnsel dat absoluut de moeite van het bekijken waard is.

Overigens is vanuit een relatief smalle strook door Noord-Canada, Groenland en Rusland een ringvormige zonsverduistering zichtbar: de maan staat op 10 juni wat verder van de aarde af dan gemiddeld, waardoor hij de heldere zonneschijf tijdens het maximum van de verduistering net niet helemaal kan bedekken, en er een heldere ring van licht overblijft.

Om de gedeeltelijke verduistering veilig te bekijken is wel een zogeheten eclipsbril nodig; nog beter is het om op 10 juni op bezoek te gaan bij een van de vele publiekssterrenwachten in Nederland, waar de eclips te zien is door een telescoop, uitgerust met een deugdelijk zonnefilter.

Bron: www.allesoversterrenkunde.nl – Govert Schilling

Sinds een tijdje wordt ook de bodemtemperatuur in de achtertuin gemeten. Binnenkort zal ook de bodemvochtigheid gemeten gaan worden.

Hiervoor is een apart draadloos grondstation van Davis aanwezig waaraan deze twee sensoren zijn gekoppeld. De gemeten data wordt door de meteobridge uitgelezen en via een script op de meteosite zichtbaar.

https://weerstationwestervoort.com/weerstation/weather28/index.php?p=69&lang=nl#data-area

https://weerstationwestervoort.com/weerstation/weather28/index.php?p=historyv3&lang=nl#data-area

1 juni 2021

Rond 04.00 uur, wanneer de schemering al is begonnen, zie je laag in het zuidoosten de afnemende maan, met linksboven daarvan de reuzenplaneet Jupiter.

De meteorenzwerm η-Aquariden in mei 2021

De meteorenzwermη-Aquariden bereikt op vrijdag 7 mei 2021, rond 15 uur, zijn maximum. De meteoren van de η-Aquariden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo’n 30 meteoren per uur vallen. Rond 9:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 37°) aan de hemel. Het beste moment om η-Aquariden waar te nemen is op 8 mei rond 4:45 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 14° boven de oostzuidoostelijke horizon; niet erg gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 4–9 meteoren per uur zichtbaar. De Maan komt om 5:18 uur op, is voor ongeveer 10% verlicht en stoort niet erg. Rond 5:15 uur gaat het schemeren en om 5:56 uur komt de Zon op.

Over het algemeen zijn de de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar. Zo is gedurende circa 11 dagen rondom het maximum ruim 50% van het maximale aantal meteoren van de η-Aquariden te zien. Tot 25 dagen voor en na het maximum zijn nog meteoren van deze zwerm te herkennen. De zwerm heeft daarmee een vrij lange piek. Er zijn dus nog meer kansen, voor het geval het in de nacht van het maximum niet helder is. Iedere dag verder weg van het maximum zijn er echter wel ongeveer 10% minder meteoren per uur te zien. De snelheden van de meteoren van de η-Aquariden zijn behoorlijk hoog: zo’n 66 km/s, dat is circa 236.160 km/uur! Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen).

Aantallen meteoren vannacht aan de hemel:

De piek van de η-Aquariden is lang voor een meteorenzwerm met deze sterkte, en het maximale aantal meteoren is gedurende ongeveer een week rond het maximum te zien. De zwerm werd ontdekt tussen 1863 en 1870, toen langzaam duidelijk werd dat er begin mei verhoogde meteorenactiviteit was, en de radiant van de zwerm werd opgetekend. In 1876 werd ontdekt dat de meteoren afkomstig zijn van de bekende komeet Halley, vermoedelijk achtergelaten tijdens een passage van de Aarde een paar eeuwen eerder. Door de geringe declinatie van de radiant is de zwerm veel beter zichtbaar vanaf het zuidelijk halfrond. Ongeveer een derde van de η-Aquariden laat nalichtende sporen na, die een seconde of langer zichtbaar blijven.

Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina’s Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.

Grafiek van de maximum meteorenactiviteit per nacht (HR_max), voor heel 2021. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de donkerzwarte lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2021 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.

Monenteel bevindt de zon zich in een zgn zonnevlekken minimum met weinig tot geen herkenbare vlekken (= koelere, maar actievere plekken).

Dit is een terugkerende cyclus van 11 jaar zoals op onderstaande grafiek is te zien. In de loop van dit jaar en de komende jaren zal het aantal weer toe gaan nemen en het volgende maximum is in 2026-2027.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b2/Sunspot_Growth_in_June_2012.ogv

Morgenavond is er weer een volle maan te zien en dit keer weer een Supermaan omdat de afstand aarde – maan relatief klein is tov andere volle manen.

https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Supermaan