Plattegrond van de sterrenhemel De ronde buitenrand van de kaart stelt de horizon voor; het midden van de kaart is het zenit – het punt recht boven je hoofd. De kaart is getekend voor 15 november om 22.00 uur, maar geldt ook voor 1 november om 23.00 uur MEZT en voor 30 november om 21.00 uur. (Sterrenkaart: Wil Tirion)
Boven je hoofd Kijk recht omhoog, en je ziet het opvallende sterrenbeeld Cassiopeia. Het heeft de vorm van de hoofdletter W of M – afhankelijk van de manier waarop je ernaar kijkt.
In het oosten De rode planeet Mars is verreweg de opvallendste verschijning aan de oostelijke hemel. Castor en Pollux, de hoofdsterren van het sterrenbeeld Tweelingen, staan laag in het oostnoordoosten. Ook de meeste andere wintersterrenbeelden zijn al zichtbaar: de Voerman met de heldere ster Capella, de Stier met Aldebaran, en Orion met zijn opvallende gordel. Hoog in het westen is de sierlijke boog van Perseus te zien.
In het zuiden De reuzenplaneet Jupiter steelt nog steeds de show boven de zuidelijke horizon. Verder zijn er in dit deel van de hemel weinig heldere sterren zichtbaar, afgezien van de sterren van Andromeda, hoog in het zuiden. Probeer het V-vormige sterrenbeeld Vissen eens te ontwaren, of de veelhoekige vorm van de Walvis.
In het westen Zeer hoog in het zuidwesten staat het markante Herfstvierkant, met daaronder het zwakke Dierenriemsterrenbeeld Waterman. Maar ook de Zomerdriehoek, gevormd door de sterren Deneb, Wega en Altaïr, is nog uitstekend zichtbaar, hoog in het westnoordwesten. Rechts van Wega, in het noordwesten, is de kop van de Draak te vinden, met daaronder het sterrenbeeld Hercules.
In het noorden De steelpanvormige Grote Beer begint weer aan zijn klim omhoog, terwijl het zwakke sterrenbeeld Kleine Beer juist steeds verder omlaag beweegt. Linksonder de Kleine Beer staat de Draak, en linksboven de Poolster het huisvormige sterrenbeeld Cepheus. Veel moeilijker zichtbaar is de Giraffe, rechtsboven de Poolster.
Maanfasen Eerste Kwartier: 1 november, 07.37 uur Volle Maan: 8 november, 12.02 uur Laatste Kwartier: 16 november, 14.27 uur Nieuwe Maan: 23 november, 23.57 uur Eerste Kwartier: 30 november, 15.36 uur
Zichtbaarheid planeten Mercurius Niet zichtbaar Venus Niet zichtbaar Mars Vrijwel de gehele nacht, in het sterrenbeeld Stier Jupiter In de eerste helft van de nacht, in het sterrenbeeld Vissen Saturnus Van het begin van de avond tot laat op de avond, in het sterrenbeeld Steenbok
Plattegrond van de sterrenhemel De ronde buitenrand van de kaart stelt de horizon voor; het midden van de kaart is het zenit – het punt recht boven je hoofd. De kaart is getekend voor 15 oktober om 23.00 uur Midden-Europese Zomertijd (MEZT), maar geldt ook voor 1 oktober om 00.00 uur MEZT en voor 31 oktober om 23.00 uur Midden-Europese Tijd (MET). (Sterrenkaart: Wil Tirion)
Boven je hoofd Pal in het zenit staat het zwakke, onopvallende sterrenbeeldje Hagedis, dat alleen op een heldere maanloze nacht zichtbaar is. Veel opvallender is het W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia, zeer hoog in het noordoosten.
In het oosten Laag in het oostnoordoosten zie je de rode planeet Mars. Mars bevindt zich in het sterrenbeeld Stier, met de heldere oranje hoofdster Aldebaran en de mooie open sterrenhoop de Plejaden (het Zevengesternte). Linksboven de Stier staat de Voerman, met de heldere ster Capella. Tussen Zevengesternte en Cassiopeia is Perseus te vinden.
In het zuiden De zuidelijke hemel wordt gedomineerd door de heldere reuzenplaneet Jupiter. Lager in het zuidwesten is ook Saturnus opvallend. Tussen Jupiter en Saturnus in kun je op zoek gaan naar het onopvallende sterrenbeeld Waterman. Het Herfstvierkant staat hoog aan de zuidelijke hemel, met linksboven daarvan Andromeda. Laag in het zuiden fonkelt Fomalhaut in de Zuidervis.
In het westen Hoog aan de westelijke hemel staat de Zomerdriehoek, gevormd door de sterren Deneb, Wega en Altaïr. Deneb in het sterrenbeeld Zwaan staat bijna in het zenit. Rechtsonder Wega is het zwakke sterrenbeeld Hercules te zien, en nog dichter bij de horizon de opvallende boog van de Noorderkroon. De Slangendrager verdwijnt in het westen onder de horizon.
In het noorden De Grote Beer bereikt bijna zijn laagste punt aan de hemel, boven de noordelijke horizon. Linksboven de steelpan is de Draak zichtbaar, die zich rond het pannetje van de Kleine Beer slingert. Cepheus en Cassiopeia staan zeer hoog aan de hemel; Capella schittert hoog in het noordoosten.
Maanfasen Eerste Kwartier: 3 oktober, 02.14 uur Volle Maan: 9 oktober, 22.54 uur Laatste Kwartier: 17 oktober, 19.15 uur Nieuwe Maan: 25 oktober, 12.48 uur
Zichtbaarheid planeten Mercurius Aan het begin van de maand, tijdens de ochtendschemering, heel laag aan de oostelijke hemel Venus Niet zichtbaar Mars Van halverwege de avond tot het eind van de nacht, in het sterrenbeeld Stier Jupiter Van het begin van de avond tot diep in de nacht, in het sterrenbeeld Vissen Saturnus Van het begin van de avond tot diep in de nacht, in het sterrenbeeld Steenbok.
Plattegrond van de sterrenhemel De ronde buitenrand van de kaart stelt de horizon voor; het midden van de kaart is het zenit – het punt recht boven je hoofd. De kaart is getekend voor 15 juli om 23.00 uur, maar geldt ook voor 1 juli om 00.00 uur MET en voor 31 juli om 22.00 uur. (Sterrenkaart: Wil Tirion)
Boven je hoofd De heldere witte ster Wega in het sterrenbeeld Lier staat zeer hoog aan de hemel, dicht bij het zenit. Precies boven je hoofd bevindt zich de kleine, maar opvallende kop van het sterrenbeeld Draak.
In het oosten Hoog boven de oostelijke horizon schitteren de drie heldere sterren Deneb, Wega en Altaïr, die samen de Zomerdriehoek vormen. Wega is de helderste ster van het noordelijk halfrond. Veel lager aan de hemel, in het oostnoordoosten, komt ook het Herfstvierkant al tevoorschijn.
In het zuiden Laag in het zuidzuidoosten staat het sterrenbeeld Boogschutter. Het kolossale maar weinig opvallende sterrenbeeld Slangendrager staat hoog boven de zuidelijke horizon. Nog hoger aan de hemel is met enige moeite Hercules te vinden. Laag boven de zuidelijke horizon staat de oranje ster Antares in de Schorpioen.
In het westen Laag in het westen staat het sterrenbeeld Leeuw op het punt om onder de horizon te verdwijnen. In het zuidwesten staan de heldere sterren Arcturus en Spica vrijwel recht boven elkaar, en hoog aan de hemel bevindt zich de Grote Beer.
In het noorden Ook middenin de zomer is een bekende winterster te zien: Capella in de Voerman, heel laag in het noorden. Rechts daarvan staat het sterrenbeeld Perseus, met daarboven de W-vorm van Cassiopeia. De kronkelige Draak bevindt zich tussen de Poolster en het zenit. Laag in het noordsooten is Andromeda te vinden.
Maanfasen Eerste Kwartier: 7 juli, 04.14 uur Volle Maan: 13 juli, 20.37 uur Laatste Kwartier: 20 juli, 16.18 uur Nieuwe Maan: 28 juli, 19.54 uur
Zichtbaarheid planeten Mercurius Niet zichtbaar Venus Tijdens de ochtendschemering, laag aan de oostnoordoostelijke hemel Mars In de tweede helft van de nacht, in de sterrenbeelden Vissen (tot 9 juli) en Ram Jupiter In de tweed helft van de nacht, in het sterrenbeeld Vissen Saturnus Vanaf laat op de avond tot het eind van de nacht, in het sterrenbeeld Steenbok
Plattegrond van de sterrenhemel De ronde buitenrand van de kaart stelt de horizon voor; het midden van de kaart is het zenit – het punt recht boven je hoofd. De kaart is getekend voor 15 juni om 23.00 uur, maar geldt ook voor 1 juni om 00.00 uur MET en voor 30 juni om 22.00 uur. (Sterrenkaart: Wil Tirion)
Boven je hoofd Rondom het zenit zijn vier bekende sterrenbeelden te vinden: de Grote Beer (de opvallendste van de vier), de Draak, waarvan vooral de kop in het oog springt, Hercules en Boötes.
In het oosten De Zomerdriehoek domineert de oostelijke hemel. Deneb, de hoofdster van het sterrenbeeld Zwaan, en Wega in de Lier staan hoog boven de horizon; Altaïr in de Arend komt ook steeds hoger.
In het zuiden De kromme staart van de Grote Beer wijst naar de heldere sterren Arcturus in het sterrenbeeld Boötes en Spica in de Maagd. In het zuiden staat de Weegschaal, met linksonder daarvan de oranje ster Antares in de Schorpioen.
In het westen De Leeuw beweegt in de richting van de westelijke horizon. Laag in het noordwesten verdwijnen Castor en Pollux onder de horizon. Zeer hoog boven de westelijke horizon is het sterrenbeeld Grote Beer te vinden.
In het noorden Het steelpannetje van de Kleine Beer staat recht omhoog; daarboven slingert zich het langgerekte sterrenbeeld Draak. Rechtsonder de Poolster staan Cepheus en Cassiopeia, en laag in het noorden is Perseus te zien, met links daarvan de heldere gele ster Capella in het sterrenbeeld Voerman.
Maanfasen Eerste Kwartier: 7 juni, 16.48 uur Volle Maan: 14 juni, 13.51 uur Laatste Kwartier: 21 juni, 05.10 uur Nieuwe Maan: 29 juni, 04.52 uur
Zichtbaarheid planeten Mercurius In de tweede helft van de maand met moeite zichtbaar tijdens de ochtendschemering, laag in het noordoosten Venus Tijdens de ochtendschemering, laag in het oostnoordoosten Mars Aan het eind van de nacht, in het sterrenbeeld Vissen Jupiter Aan het eind van de nacht, in het sterrenbeeld Vissen Saturnus In de tweede helft van de nacht, in het sterrenbeeld Steenbok
